Pan Tadeusz

ADAM MICKIEWICZ - KALENDARIUM

1798

24 XII urodził się w Zaosiu pod Nowogródkiem (chyba) jako drugi syn Mikołaja i Barbary z Majewskich, ochrzczony imionami Adam Bernard. Będzie miał jeszcze dwóch młodszych braci

1807

Zaczyna naukę w szkole oo. Dominikanów w Nowogródku. Powtarzając tam trzecią klasę, pozna Jana Czeczota, odtąd najbliższego przyjaciela i późniejszego filomatę. 1812

28 V umiera ojciec, Mikołaj Mickiewicz, opiekę nad chłopcami przejmuje wuj, sędzia Medard Rostocki z Ruty.

4 VII do Nowogródka wkraczają wojska napoleońskie pod wodzą króla Westfalii Hieronima i ks. Józefa Poniatowskiego. Trzynastoletni Adam widzi powracających z wojskiem Księstwa Warszawskiego zbiegłych za Niemen sąsiadów i znajomych (ja tylko jedną taką wiosnę miałem w życiu...).

1815

Kończy szkołę i zaczyna studia na Uniwersytecie Wileńskim na wydziale... Fizyko-Matematycznym. Wkrótce zostaje stypendystą rządowym jako kandydat do zawodu nauczycielskiego.

1817

Odbywa się pierwsze posiedzenie Towarzystwa Filomatów.

1818

W "Tygodniku Wileńskim" ukazuje się pierwszy opublikowany wiersz Mickiewicza "Zima miejska", będący raczej świadectwem pilnych nauk u klasyków niż zapowiedzią romantycznego geniuszu.

1819

Adam zdaje egzamin magisterski i spędza wakacje w majątku Chreptowiczów w Szczorsach, składa również wizytę w majątku Wereszczaków w Tuhanowiczach.

Jesienią obejmuje posadę w powiatowej szkole w Kownie. Niesienie "kaganka oświaty" rychło wpędza go w depresję. Cierpi z powodu zębów (nie znano wówczas tabletek przeciwbólowych).

Poznaje aptekarza Kowalskiego i - bliżej - jego piękna, 25-letnią żonę - Karolinę.

1820

Lato spędza m.in. w Tuhanowiczach, zaproszony wraz z Zanem przez Michała Wereszczakę. Nic nie wskazuje na razie na jakieś gwałtowne uczucia wobec Maryli Wereszczakówny, wiadomo jednak, że Adam zwleka z powrotem do Kowna.

21 X - umiera Barbara Mickiewiczowa, ale Adam dowiaduje się o tym dopiero na Boże Narodzenie. Jest w takiej depresji, że przyjaciele boją się mu o tym powiedzieć.

Pisze "Odę do młodości", zaczyna pracę nad II częścią "Dziadów".

1821

2 II Marianna Ewa Wereszczakówna bierze ślub z Wawrzyńcem Puttkamerem.

W Kownie skandal: w salonie Kowalskich Adam atakuje lichtarzem szambelana Nartowskiego, również adoratora Karoliny. Przyjaciele przyjeżdżają z Wilna łagodzić sytuację.

Lato spędza Mickiewicz w Tuhanowiczach (Maryla przebywa w pobliskich Płużynach). Trzymają razem dziecko do chrztu w pobliskim Cyrynie.

Komitet Ministrów w Petersburgu rozpatruje pozytywnie podanie Adama o roczny urlop. Spędza go w Wilnie, gdzie regularnie przyjeżdża do niego z Bolciennik Maryla hrabina Puttkamerowa.

Adam postanawia wyzwać na pojedynek męża Maryli, ale przyjęty przez niego serdecznie w Bolciennikach, rezygnuje.

Pracuje nad IV cześcią "Dziadów".

1822

Zaczyna się śledztwo w sprawie "Promienistych".

Ukazuje się I tom "Poezji" Mickiewicza. Ten fakt uznaje się za symboliczny początek polskiego romantyzmu.

1823

Ukazuje się II tom Poezji ("Grażyna", II i IV część "Dziadów")

3 V uczniowie gimnazjum piszą na tablicy "Vivat Konstytucja 3 maja! Jak słodkie wspomnienie dla nas, rodaków!". W wyniku prowokacji parę dni później zaczyna się śledztwo, do którego w VII włącza się Mikołaj Nowosilcow, mając nadzieje skompromitować sprawą wileńskiego kuratora szkolnego ks.Adama Czartoryskiego.

4 XI - aresztowanie i uwięzienie Mickiewicza i innych w klasztorze Bazylianów zamienionym na więzienie.

1824

V - Adam zostaje uwolniony za poręczeniem Joachima Lelewela.

car Aleksander zatwierdza wyrok na Filaretów; skazani na bezterminowe opuszczenie ziem dawnej Polski, wyjeżdżają do Rosji, do Petersburga.

1825

Adam dostaje nakaz pracy do szkół w Odessie.

późne lato spędza na wycieczce na Krym, która odbywa w towarzystwie m.in. Karoliny Sobańskiej, pięknej kobiety i... agentki w służbie carskiej.
XII - przyjeżdża do Moskwy.

1826

kończy i wydaje w Moskwie sonety odeskie i "Sonety krymskie"

1827

znowu Petersburg. Adam zostaje wprowadzony do domu Marii Szymanowskiej, nadwornej pianistki carskiej, samotnej matki dwóch córek. Jedna z nich, Celina siedem lat później zostanie żoną poety.

1828

ukazuje się "Konrad Wallenrod".

1829

ukazuje się dwutomowa edycja dzieł Mickiewicza ze wstępem "Do Czytelnika. O krytykach i recenzentach warszawskich", stanowiącym ważny głos w sporze polskich klasyków z romantykami.

15 V - Adam wypływa z Kronsztadu i 6 VI przez Traveműnde przybywa do Berlina. Miesiąc później w Karlsbadzie spotyka Antoniego Odyńca, młodszego odeń filomatę i poetę, który będzie mu towarzyszył w dalszej podróży, m.in. do Weimaru, gdzie Adam zostaje przedstawiony Goethemu.

18 XI docierają do Rzymu.

1830

podróże do Neapolu, Pompei, na Sycylię

VII - powstaje pierwsza wersja wiersza "Do matki Polki".

Adam postanawia ożenić się z poznaną w Rzymie Henriettą Ewą hrabianką Ankwiczówną. Nieoczekiwany zamysł spełza na niczym wobec zdecydowanej odmowy rodziców dziewczyny.

wyprawa do Szwajcarii i w Alpy w towarzystwie świeżo poznanego Zygmunta Krasińskiego

powrót do Rzymu, w połowie XII dociera wiadomość o wybuchu powstania. Jedno z jego haseł: Słowo stało się ciałem, Wallenrod - Belwederem.

1831

dopiero w połowie kwietnia Adam decyduje się ruszyć do Polski, ale... przez Paryż, gdzie spędza prawie miesiąc. Z początkiem sierpnia dociera do Wielkopolski, gdzie spędza resztę roku. Prawdopodobnie podejmuje próby przekroczenia granicy na Prośnie. Powstanie dogorywa. Z pomocą wielkopolskich przyjaciół Adam wyciąga z obozu dla uchodźców koło Elbląga swego brata Franciszka.

1832

III - Adam wyjeżdża do Drezna, pełnego powstańców-uchodźców.

Spotyka przyjaciela lat dziecinnych, filomatę (staraniem rodziny wyłączonego ze śledztwa), powstańca - Ignacego Domeykę.

W salonie Klementyny Hoffmanowej dostaje ostrą reprymendę od generała Gustawa Małachowskiego, słyszącego jego krytyczne wypowiedzi na temat powstańczej armii.

z początkiem maja Mickiewicz kończy III część "Dziadów", miesiąc później, wraz z Domeyką rusza do Francji (tylko tam mogą zostać jeszcze przyjęci) i dalej, wbrew wyraźnemu zakazowi władz francuskich - do Paryża.

powstają "Księgi narodu" i "Księgi pielgrzymstwa polskiego" (ukażą się anonimowo), późną jesienią opuszcza drukarnię III część "Dziadów".

ukazuje się inspirowane i od następnego roku redagowane przez Adama pismo "Pielgrzym Polski".

Mickiewicz zaczyna intensywną pracę nad "Panem Tadeuszem".

1833

trwają prace na "Panem Tadeuszem". Przerywa je wyjazd Adama do Szwajcarii do chorego przyjaciela - Stefana Garczyńskiego. Mickiewicz decyduje się jechać z nim na południe do Włoch, ale w Avignonie stan chorego staje się krytyczny i 20 IX Garczyński umiera. Adam wraca do Paryża.

1834

13 II poeta ogłasza przyjaciołom: "Chwała Bogu! Oto w tej chwili podpisałem pod "Panem Tadeuszem" wielkie finis!

w drugiej połowie czerwca ukazuje się "Pan Tadeusz"

w końcu czerwca Celina Szymanowska staje w drzwiach paryskiego mieszkania Mickiewicza.

22 lipca odbywa się ślub Adama i Celiny.

1835

przychodzi na świat Maria.

1836

ukazuje się VIII tom "Poezji"

1838

przychodzi na świat Władysław.

ujawnia się choroba psychiczna Celiny

1839

do marca tego roku Celina przebywa w tzw. domu zdrowia w Vanves

rodzina Mickiewiczów wyjeżdża do Lozanny, gdzie Adam obejmuje katedrę literatury łacińskiej w Akademii Lozańskiej

powstają tzw. liryki lozańskie

1840

przychodzi na świat druga córka - Helena.

Mickiewicz dowiaduje się o nominowaniu go na stanowisko tymczasowego profesora w katedrze literatury słowiańskiej w College de France w Paryżu i podejmuje decyzję o powrocie do Francji.

22 XII Adam wygłasza swój wykład inauguracyjny.

1841

nawrót choroby Celiny

30 VII Andrzej Towiański z Antoszwińca pod Wilnem wkracza w życie Adama, dokonując cudownego uzdrowienia jego żony.

Towiański zawiązuje Koło Sprawy Bożej, którego aktywnymi członkami zostają Celina i Adam Mickiewiczowie.

Ksawera Deybel wprowadza się do domu Mickiewiczów jako opiekunka do dzieci (w trakcie wieloletniego związku urodzi co najmniej jedno dziecko Adama).

1842

przychodzi na świat drugi syn, Aleksander

1844

ukazuje się ostatnia za życia Adama pełna, czterotomowa edycja jego dzieł.

1845

przychodzi na świat syn, Jan Gwalbert Donat.

1846

Adam zrywa z Towiańskim i zakłada własne Koło Sprawy Bożej

1848

gwałtowne wystąpienie Mickiewicza podczas audiencji u papieża Piusa IX: "Wiedz, że Duch Boży jest w bluzach paryskich robotników".

przekonany że Wiosna Ludów daje szansę sprawie polskiej, Mickiewicz zawiązuje w Rzymie 14-osobowy zaczątek Legion polskiego do walki z Austrią. Sam, rozstaje się z Legionem (wzmocnionym o 300 ochotników z Paryża) w Mediolanie i wraca do Paryża.

1849

Mickiewicz zostaje redaktorem "La Tribune des Peuples" ("Trybuny Ludów")

10 XI wychodzi ostatni numer pisma.

1850

przychodzi na świat ostatnie dziecko Mickiewiczów, Józef Teofil Rafał

1852

Mickiewicz zostaje pozbawiony katedry w College de France, odrzucona zostaje jego kolejna prośba o naturalizację we Francji

zostaje bibliotekarzem w Bibliotece Arsenału.

1855

5 III umiera Celina

IX - Mickiewicz wyjeżdża do Turcji aby poprzeć politykę księcia Adama Czartoryskiego na Wschodzie i 22 tego miesiąca przybywa do Konstantynopola.

6-17 X - Adam przebywa w obozie Sadyka-Paszy (Michała Czajkowskiego) w Burgas.

26 XI po nagłym ataku choroby (cholery?) Adam Mickiewicz umiera.

Coś ty uczynił ludziom Mickiewiczu?